Cumhur Çetin
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir - Denetçi
Denetimciler Bağımsız Denetim ve Yeminli Mali Müşavirlik A.Ş.
Damat Vergisi
Tarih: 10/07/2015
Aile kurmanın toplumumuzda klişeleşmiş etaplarını hepiniz bilirsiniz. İki insan birbirini sever, aile büyükleri de gider, kızı ister, işlem düğün töreni ile tamamlanır. Tek bir kız evladınız varsa, bir de damadınız olmuştur artık. O birisi artık ”sizden sonra” taşınır taşınmaz neyiniz varsa ortağı da olmuştur yapılan akit ile. Süreç normal seyrinde giderse sıkıntı yok. Ancak günün birinde damadınızla aranıza “kara kedi” girerse ve güvensizlik sorunu da o andan itibaren başlar. Hele bir de malınızı mülkünüzü her ne pahasına olursa olsun ona bırakmamak noktasına geldi iseniz işiniz daha da zorlaşır. Bu noktada, çıkış yolları arar, konunun uzmanları tarafından size sunulan seçenekleri değerlendirmeye başlarsınız.
Örneğin, 10 milyon lira değerinde gayrimenkulleriniz var ve siz bu gayrimenkullerinizi olası bir boşanma durumunda, damadın pay alamayacağı şekilde kızınıza bırakmak mı istiyorsunuz, o zaman önünüzde üç kritik seçeneğiniz var:
I. Satış Yoluyla Devir ve Tapu Harcı
II. Bağış Yoluyla Devir ve Damat Vergisi
III. Miras Yoluyla İntikal, Veraset ve İntikal Vergisi
I. Satış Yoluyla Devir ve Tapu Harcı
Gayrimenkullerinizi satış yoluyla devretmek istemeniz durumunda, nerden buldun yasası da yürürlükte olmadığına göre vergi mevzuatı açısından bir engel yok. Ancak olası bir vergi incelemesinde satış işleminin, bağış olarak nitelendirilmesi riski var. Bu da, eksik ödenen tapu harcı ve hiç verilmeyen Veraset ve İntikal Vergisi beyannamesi nedeniyle cezalı tarhiyatla muhatap olabileceğiniz anlamına geliyor.
Örneğimizden hareketle, satışa konu olan gayrimenkullerin değerinin 10 milyon lira olduğunu düşündüğümüzde ve satış esnasında küçük miktarlardaki noter masraflarını da dikkate almadığımızda, binde 20’si alıcıdan binde 20’si satıcıdan olmak üzere satış bedeli üzerinden binde 40 (yüzde 4) tapu harcı ödenecektir. Bu durumda, satış yoluyla devir işlemi için 400 bin lira tapu harcı ödenmiş olacaktır.
Buraya kadar her şey normal gibi görünse de dikkatlerden kaçmaması gereken önemli bir ayrıntı var, o da Türk Medeni Kanunun 219. maddesi. Söz konusu maddeye göre, anne veya babanın kızına, satış yoluyla devrettiği gayrimenkulleri, kızı açışından edinilmiş mal kapsamındadır. Bu da eşlerin boşanması durumunda, gayrimenkullerin yarısının damada geçmesi anlamına gelecektir. Bu seçenek en masrafsız yöntem gibi görünse de bizce en riskli seçenektir. O zaman bir de diğer seçeneklere göz atalım;
II. Bağış Yoluyla Devir ve Damat Vergisi
Gayrimenkullerinizi bağış yoluyla devretmeniz durumunda da vergi mevzuatı açısından bir engel yok. Türk Medeni Kanunu 220.maddesine göre karşılıksız intikal eden mallar, kişisel mal kapsamındadır. Yani gayrimenkullerinizi bağış yoluyla kızınıza devrederseniz, bağış işlemine konu olan gayrimenkuller kızınız açısından kişisel mal kapsamında değerlendirilecektir. Bu da eşlerin boşanması durumunda, söz konusu gayrimenkullerden damada pay verilmeyeceği anlamına gelecektir.
Bize göre bu seçenek, satış seçeneğine göre yüksek masraflı ama bir o kadar da risksiz bir seçenektir. Masraf neden bu kadar yüksek derseniz cevap, damat dergisi olacaktır. Damat vergisi nedir derseniz cevap, sırf damadın pay almaması için katlanacağınız vergilerin toplamı olacaktır. Damat vergisi neden bu kadar yüksek derseniz, satış yoluyla devir seçeneğinde sadece tapu harcı, miras yoluyla intikal seçeneğinde sadece Veraset ve İntikal Vergisi, bağış yoluyla devir seçeneğinde ise hem tapu harcı hem de Veraset ve İntikal Vergisinin birlikte ödenecek olmasıdır.
Bu seçeneğinin tercih edilmesi durumunda ödenecek, tapu harcı ve Veraset ve İntikal Vergisi ne kadar olacaktır?
7338 Sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanunun 16. maddesinde, “Bir şahsa ana, baba, eş ve çocuklarından (evlatlıktan evlat edinenlere yapılan ivazsız intikaller hariç) ivazsız mal intikali halinde vergi, ivazsız intikallere ilişkin tarifede yer alan oranların yarısı uygulanarak hesaplanır.” hükmü yer almaktadır.
Bu hüküm, 2015 yılı güncel tarife ve 7338 sayılı kanunun 10.maddesindeki istisna tutarı dikkate alındığında, 10 milyon lira değerindeki gayrimenkullerinizi kızına bağış yoluyla devretmek istemeniz ve kızınızın da bağışı kabul etmesi durumunda ödenecek vergi şu şekilde hesaplanacaktır.
Önce, 10.000.000 ‘dan 3.711 TL istisna tutarı düşülecek, Kalan, 9.996.289 TL’nin, ilk 200 bin lirası için %5 (10.000 TL, sonra gelen 480.000 TL için %7,5 (36.000 TL), sonra gelen 1.060.000 TL için %10 (106.000 TL), sonra gelen 1.900.000,00 TL için %12,5 (237.500 TL), sonra arta kalan 6.356.289 TL için % 15 (953.443,35 TL) toplamda, 1.342.943 TL vergi tahakkuk edecektir. Ayrıca bu vergiye ek olarak, gayrimenkullerin emlak vergisi matrahı üzerinden, binde 68,31 oranında(683.000 TL) tapu harcı da tahakkuk edecektir. Böylelikle, bağış yoluyla devir işleminin toplam masrafı diğer bir değişle damat vergisi yaklaşık olarak, 2 milyon 23 bin lira olacaktır.
III. Miras Yoluyla İntikal, Veraset ve İntikal Vergisi
Türk Medeni Kanununun 220.maddesine göre miras yoluyla intikal eden mallar, kişisel mal kapsamındadır. Bu nedenle, kızınıza miras yoluyla intikal eden gayrimenkuller, kişisel mal kapsamında değerlendirilecektir. Bu da eşlerin boşanması durumunda, gayrimenkullerden damada pay verilmeyeceği anlamına gelecektir. Bize göre bu seçenek, her halükarda risksiz, yalnız satış seçeneğine göre daha masraflı, bağış seçeneğine göre de çok daha az masraflı bir seçenektir.
Miras yoluyla intikal olması durumunda, kızınız tarafından ödenecek Veraset ve İntikal Vergisi ne kadar olacaktır?
7338 Sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanunun 16. maddesindeki güncel tarife dikkate alındığında, 10 milyon lira değerindeki gayrimenkullerinizin kızınıza miras yoluyla intikal etmesi durumunda, ilk 200 bin lirası için %1 (2.000 TL, sonra gelen 480.000 TL için % 3 (14.400 TL), sonra gelen 1.060.000 TL için %5 (53.000 TL), sonra gelen 1.900.000,00 TL için %7 (133.000 TL), sonra arta kalan 6.360.000 TL için % 10 (636.000 TL) toplamda, 838.400 TL vergi tahakkuk edecektir.
Konuyu Özetlersek;
Damatlara olan güvensizlik bağış yoluyla devir seçeneğinde olduğu gibi karşımıza “damat vergisi” olarak çıkıyor. Damada olan güven durumunuza göre, gayrimenkullerinizi kızınıza ne şekilde bırakacağınız hususunda aşağıdaki seçeneklerden birini tercih edebilirsiniz.,
Birinci Seçenek: 10 milyon lira değerindeki gayrimenkullerinizin, satış yoluyla devri yöntemini tercih ederseniz, boşanma durumunda, satış yoluyla devir işlemine konu olan gayrimenkullerin yarısı damada geçer. 10 milyon üzerinden, binde 20’si alıcıdan binde 20’si satıcıdan olmak üzere bir anlamda alıcıda satıcıda siz olduğunuz için toplam, 400 bin lira tapu harcı ödersiniz.
İkinci Seçenek: 10 milyon lira değerindeki gayrimenkullerinizin, bağış yoluyla devri yöntemini tercih ederseniz, boşanma durumunda, bağış yoluyla devir işlemine konu olan gayrimenkullerden damat pay alamaz. Bu durumda, 1 milyon 340 bin lira tutarındaki Veraset ve İntikal Vergisine ek olarak 683 bin lira tapu harcıyla birlikte toplam, 2 milyon 23 bin lira “Damat Vergisi” ödersiniz.
Üçüncü Seçenek:10 milyon lira değerindeki gayrimenkullerinizin vefatınız sonrası, miras yoluyla intikali yöntemini tercih ederseniz, boşanma durumunda, miras olarak bıraktığınız gayrimenkullerinizden damat pay alamaz. Bu durumda kızınız, 838 bin lira Veraset ve İntikal Vergisi öder.
Tercih sizin…
Kaynaklar:
-7338 Sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu
-4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu
-Kızılot Şükrü-2014,Evi Satalım mı, bağışlayalım mı?
-Alparslan Mustafa-2014, Bağış veya Satışta
Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale yazılı veya elektronik ortamda kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak göstermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır .)
